Can Tho TimeCon đường vinh quang
Napoleon Bonaparte
Napoleon Bonaparte và trò chơi chiến trận
Phim Napoléon Bonaparte
Server dailymotion :
tap 1
Napoléon Bonaparte
Bách khoa toàn thư mở Wikipedia
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Napoléon được biết đến không chỉ qua những đóng góp về mặt quân sự mà cả qua Bộ luật Dân sự Pháp (còn được gọi là "bộ luật Napoléon"). Ông lên ngôi năm 1804, nhưng đã bắt đầu cuộc chiến tranh Napoléon vào năm 1803.[1] Từ năm 1804-1812, quân đội của ông đã đi khắp châu Âu từ Bồ Đào Nha ở mạn Tây đến tận Nga ở biên giới mạn Đông.[2]
[sửa] Tiểu sử
Bất hạnh đến với gia đình Napoléon khi ông vào học được bốn tháng thì cha ông qua đời. Tại trường quân sự, Napoléon đã thể hiện rõ tài năng của mình. Với thành tích học tập ưu tú, ông được giới thiệu vào học tại Trường Quân sự Hoàng gia Pháp tại Paris. Sau đó được cử đi thực tập tại một trung đội với chức danh thiếu úy.
[sửa] Gia đình
Napoléon sinh ra ở đảo Corsica. Đảo có đặc điểm địa hình khúc khuỷu, bảo đảm sự an toàn của đảo. Chính vì thế mà đảo thường được chọn làm nơi diễn ra chiến tranh phòng thủ. Khi Napoléon ra đời, đảo Corsica là thuộc địa của nước Cộng hòa Genova sau đó đã được bán cho nước Pháp. Thống đốc của đảo là bá tước Mac-bớp[cần dẫn nguồn] đã giúp Joseph Bonaparte, anh của Napoléon, và Napoléon có được hai suất học bổng vào chủng viện của thành phố, và giúp Élisa Bonaparte, em gái của Napoléon, vào trường hoàng gia Xanh Tia - trường giành cho những tiểu thư quí tộc nghèo.Ngôi nhà của gia đình Bonaparte nằm ở quảng trường Letiaza; nhà được thiết kế theo kiến trúc Ý gồm 3 tầng, mỗi tầng trổ 6 cửa sổ. Đến nay, ngôi nhà vẫn được gìn giữ để du khách tham quan.
[sửa] Mẹ
Lúc Napoléon trở thành Đệ nhất Tổng tài và Lucien Bonaparte, em của Napoléon, trở thành bộ trưởng Bộ Nội vụ, bà dã nói: "Đáng lẽ các con tôi không nên dính líu đến chính trị. Chỗ của Napoléon không phải là ở điện Tuilleries, nơi đó không thích hợp vói nó."
Khi Napoléon lên ngôi hoàng đế, ban tặng cho người thân nhiều của cải, bà Letizia đã phản đối kịch liệt. Bà không cho phép con bà sử dụng chúng. Bà thắt chặt chi tiêu hơn và nói: "Tôi giàu có hơn con tôi. Mỗi năm tôi có một triệu franc Pháp, nhưng tôi không chi tiêu hết. Tôi để tiết kiệm hơn nữa. Tôi chẳng bao giờ quên rằng một thời gian dài tôi đã nuôi các con tôi theo khẩu phần."
Khi Công tước Duncan (cư trú tại Đức) bị bắt về Pháp và bị hội đồng quân sự kết tội phản quốc và âm mưu sát hại Tổng đài, rồi kết án tử hình. Trước khi lĩnh án, ông đã gửi một bức thư cho Napoléon, nhưng vẫn không thoát được án.
Tin tưởng rằng Duncan vô tội, ngay sau khi nghe tin Duncan bị tử hình, bà Letizia đã chuyển sang Ý sinh sống.
Khi Napoléon bị đi đày ở đảo Saint Helena (tiếng Pháp: Île Sainte-Hélène), bà đã phải một mình nuôi con của Napoléon là Napoléon II.
Bà mất vào tháng 1 năm 1836, 15 năm sau khi Napoléon I mất. Khi Napoléon III lên ngôi, ông đã chuyển mộ bà vào nhà thờ Ajaccio, theo nguyện ước của bà.
[sửa] Cha
Dưới lệnh của Mac-bop, đầu năm 1785, Carlo đến Versailles làm đại diện cho giới quí tộc Corsia tại triều đình Pháp. Đến Versailles, ông bị phát hiện ung thư dạ dày. Ông được đưa đến tỉnh Montpellier để chữa chạy nhưng căn bệnh quá hiểm nghèo. Năm 1785, ông đã mất tại tỉnh này. Năm đó ông 39 tuổi.
[sửa] Anh em
- Joseph Bonaparte (anh trai): Joseph hơn Napoléon 1 tuổi, được Napoléon phong làm vua của Napoli và vua của Tây Ban Nha
- Lucien Bonaparte (em trai): bộ trưởng Bộ Nội vụ
- Élisa Bonaparte (em gái): vợ của Felice Bacciocchi, một ông hoàng của Lucca, được Napoléon phong làm Nữ Đại công tước của Toscana
- Louis Bonaparte (em trai): được Napoléon phong làm vua của Hà Lan
 Joseph Bonaparte]] |  Lucien Bonaparte |  Élisa Bonaparte |  Louis Bonaparte |
- Pauline Bonaparte (em gái): được Napoléon gả cho Charles Leclerc, một vị tướng của Napoléon; sau khi Leclerc chết lại gả Pauline cho Camillo Filippo Ludovico Borghese, công tước của Guastalla
- Caroline Bonaparte (em gái): vợ Thống chế Pháp Joachim Murat, sau trở thành vua xứ Napoli từ năm 1808 đến năm 1815
- Jérôme Bonaparte (em út): được Napoléon phong làm vua của Westfalen nhưng bị Napoléon buộc phải li dị người vợ đầu tiên, Elizabeth Patterson, một người Mỹ
 Pauline Bonaparte |  Caroline Bonaparte |  Jérôme Bonaparte |
[sửa] Vợ con
Napoléon I có hai vợ: Joséphine de Beauharnais và Marie Louise, Nữ Bá tước của Parma (có con là Napoléon II).Ngoài ra, Napoléon còn có nhiều con ngoài giá thú với nhiều người khác.
- Charles Léon (1806–81), con với Louise Catherine Eléonore Denuelle de la Plaigne
- Tử tước Alexandre Joseph Colonna-Walewski (1810-68), con với Countess Marie Walewska
- Émilie Louise Marie Françoise Josephine Pellapra (1806–71), con với Françoise-Marie LeRoy
- Karl Eugin von Mühlfeld, con với Victoria Kraus
- Hélène Napoléone Bonaparte (1816–1910), con với Albine de Montholon
- Jules Barthélemy-Saint-Hilaire, chưa xác định được con của Napoléon với ai[3].
[sửa] Sự nghiệp
Ngày 14 tháng 7 năm 1789, Cách mạng tư sản Pháp bùng nổ lật đổ chế độ quân chủ, Napoléon đã tham gia tích cực vào Câu lạc bộ Jacobin, lúc này ông mang quân hàm trung úy. Để tránh thế lực thân Anh tại đảo Corsica, Napoléon đưa gia đình mình về Marseille. Cách mạng Pháp đã làm chấn động cả châu Âu, các thế lực phong kiến châu Âu liên kết để tấn công nước Pháp. Quân đội cách mạng tiến đến đâu đều giành được thắng lợi nhưng còn quân cảng Toulon nằm ở miền Nam nước Pháp vẫn bị quân bảo hoàng và quân Anh chiếm đóng.
[sửa] Con đường vinh quang
Năm 1795, sau một thời gian không được trọng dụng, vận may lại đến với Napoléon. Do quân bảo hoàng tiến hành bạo loạn tại Paris, tình hình trở nên hết sức nghiêm trọng, chính phủ quyết định bổ nhiệm Napoléon làm phụ tá cho Tử tước Barras, tư lệnh quân cảnh vệ Paris. Với pháo binh trong tay, Napoléon đã nhanh chóng dập tắt cuộc bạo loạn. Kể từ đó con đường công danh của ông đã rộng mở.[sửa] Cuộc vây hãm Toulon
Tháng 10 năm 1795, Napoléon được thăng cấp đại úy và chỉ huy quân đội trong cuộc vây hãm Toulon, lúc bấy giờ thành phố đang nằm trong tay quân Anh. Nhiệm vụ của ông là chỉ huy pháo binh nên ông có thể cho mọi người biết ông là một người có hiểu biết rộng về quân sự, ngoài ra Napoléon là một người dũng cảm. Cuối năm 1795, Napoléon đuổi được quân Anh ra khỏi thành phố. Sau cuộc vây hãm đó, tiếng tăm của ông lan rộng khắp nước Pháp.[sửa] Chiến dịch nước Ý
Năm 1796 các nước Anh, Nga, Áo liên kết với nhau tập trung tấn công nước Pháp. Chính phủ Pháp phái 4 đạo quân tiến đánh. Napoléon được bổ nhiệm làm tư lệnh đạo quân thứ 4 tiến đánh nước Ý để kiềm chế quân Áo. Chỉ trong một thời gian ngắn, ông đã đánh tan tác quân Áo tại Ý và tiến quân vào bản thổ nước Áo tới sát kinh đô Wien làm Áo phải ký hiệp định đình chiến. Đoàn quân chiến thắng của Napoléon trở về Paris trong vinh quang rực rỡ. Napoléon trong chiến dịch bắc Ý năm 1796 |  Thống chế Murat của Napoléon trong trận Abukir-Chiến dịch viễn chinh sang Ai Cập 1797 |
[sửa] Chiến dịch Ai Cập
Để triệt để đánh bại nuớc Anh, năm 1798, chính phủ Pháp quyết định đánh Ai Cập để ngăn quân Anh tiến sang Ấn Độ. Napoléon được cử làm tư lệnh quân Đông chinh, đã nhanh chóng đánh chiếm Ai Cập. Napoléon đã mang theo hơn 35000 quân, trong đó có nhiều chuyên gia thuộc nhiều lĩnh vực, bao gồm cả các nhà toán học như Monge, Joseph Fourier, Laplace, Berthollet[4] Quân Pháp đại thắng quân Mameluk Ai Cập trong trận Kim Tự Tháp nhưng thất bại trong việc đánh chiếm Pháo đài Akko (hay Acre) của người Thổ, được sự trợ chiến của Hạm đội Anh do Đô đốc Sydney Smith chỉ huy.[sửa] Thất bại của chiến dịch
Năm 1799, Napoléon tung quân sang Palestine và Syrie nhưng bị thất bại mặc dù có vài trận thắng. Binh lính mệt mỏi bởi cái nóng bức ở sa mạc Sahara và bị dịch tả ở Jaffa. Cuối tháng 8 năm 1799, Napoléon nhường quyền cho tướng Kléber vàlen1 trở về Pháp mà không báo trước cho chính phủ.[sửa] Tình hình kinh tế nước Pháp từ năm 1800 đến năm 1805
Trong khi đó tại châu Âu tình hình lại chuyển biến theo chiều hướng xấu cho nước Pháp, quân Pháp bị đánh bại trên chiến trường, các vùng đất tại Ý đều bị mất. Napoléon quyết định trở về Pháp.Tại đây, được sự ủng hộ của dân chúng và quân đội, ngày 9 tháng 11 năm 1799, Napoléon làm cuộc chính biến, trở thành chấp chính quan cao nhất của nước Pháp, với danh vị Đệ nhất Tổng tài (Premier Consul). Đó là cuộc chính biến tháng Sương mù (tháng Brumaire).Năm 1800, Napoléon thân chinh cầm quân vượt dãy Alps đánh vào Ý, quân Áo tại Ý bị Napoléon đánh tan tác, tại trận Marengo, quân đội Áo bị đánh bại hoàn toàn.
Sau những thất bại nặng nề, liên quân Anh, Áo, Nga phải ký Hòa ước Amiens, công nhận những vùng đất mà Napoléon chiếm được thuộc về nước Pháp. Anh còn phải trả lại cho Pháp những thuộc địa bị mất trong thời gian chiến tranh.
Napoléon đã nhanh chóng đánh bại những kẻ thù của nước Pháp. Tháng 1 năm 1804, cảnh sát Pháp phá vỡ một âm mưu của phe bảo hoàng ám sát ông. Ông quyết định tái lập chế độ quân chủ, với lý lẽ rằng phe Bourbon sẽ không thể trở về nếu sự kế vị của họ Bonapart được hiến định. Đại lễ đăng quang của ông được tổ chức tại Nhà thờ Đức Bà Paris ngày 2 tháng 12 năm 1804. Thay vì để Giáo hoàng Pius VII đặt vương miện lên đầu mình, Napoléon đã giật chiếc vương miện từ tay Giáo hoàng để tự đội lên đầu, ngầm ý không hoàn toàn chịu phục uy quyền của Tòa thánh[5]. Ông trở thành Hoàng đế Napoléon I, và phong bà Joséphine làm Hoàng hậu. Tiếp đó, ngày 26 tháng 5 năm 1805, tại nhà thờ thành phố Milano, Napoléon tự phong làm vua nước Ý và vua xứ Lombardy.
[sửa] Những cải cách lớn
Sau khi lên ngôi hoàng đế, Napoléon đặt ra ở mỗi quận của Pháp một quận trưởng và công việc của họ là thanh tra, giám sát và xử lí toàn bộ mọi việc trong quận đó. Các tổng thống Pháp là những người được bổ nhiệm một hay nhiều quận trưởng mới khác mỗi khi quận trưởng cũ đã hết nhiệm kì. Các thị trưởng thì do Đệ nhất Tổng tài bổ nhiệm. Dựa theo các luật lệ La Mã thời Cổ đại, Napoléon đã biên soạn thành công bộ luật Napoléon gồm 2281 điều. Nhờ bộ luật đó ông đã biến Pháp trở thành một đế chế rộng lớn gần bằng châu Âu. Để muốn đế chế giàu có hơn Napoléon ra lệnh mỗi quận phải xây dựng một trường Đại học lớn và mang tên Napoléon. Ông cũng muốn trích một nửa số tiền trong kho để đào tạo các sinh viên sau này sẽ tận tâm phục vụ chế độ. Ngoài ra Napoléon còn kiểm soát cả báo chí, sách vở và các buổi biểu diễn cho sinh viên.[sửa] Thời kì chiến tranh
Napoléon biết xây dựng một lực lượng quân sự hùng hậu nên ông đã bắt đầu thực hiện những tham vọng chinh phục to lớn của mình. Từ năm 1804 đến năm 1813 đội quân Pháp tăng từ 400.000 người đến hơn 1.000.000 người. Những người vào quân đội phải trải qua 2 tháng luyện tập và học cách sử dưng vũ khí. Sau đó họ được phân chia về nhiệm vụ của quân đội tùy theo nhu cầu của họ. Nhờ vậy quân Pháp mới trở thành đội quân hùng mạnh nhất châu Âu thời đó.
[sửa] Trận Trafalgar
Năm 1805, Napoléon chuẩn bị quân đội để giải phóng các cảng của Pháp bị quân Anh chiếm đóng. Tháng 10 năm 1805, từ cảng Cadix, Toulon và Ronhefort [Napoléon ra lệnh cho các chiến hạm nhỏ tấn công sào huyệt của quân Anh ở biển Manche. Thế nhưng thủy quân Pháp đã đại bại ở mũi Trafalgar thuộc Tây Ban Nha.[sửa] Trận Austerlitz
Sau trận thủy chiến đó, ba vương quốc Áo, Anh và Nga liên kết lại với nhau để đối đầu với Napoléon. Cuối tháng 11 năm 1805, Napoléon quyết định kéo quân sang Áo. Ngày 2 tháng 12 năm 1805, ông đã giành một chiến thắng có ý nghĩa tại Austerlitz. Hiệp ước Presbourg được kí ngày 26 tháng 12 đã đánh dấu việc nước Áo và Đế chế La Mã bị mất một phần đất của mình.
[sửa] Chiến tranh Trung Âu
Đại quân của Napoléon đã đánh thắng liên minh của nước Anh ở Auerstaedt (1806), Eylau và Friedland (1807). Những trận thắng cuối cùng này đã dẫn tới các thương lượng về hòa bình. Ngày 7 tháng 7 năm 1807 hiệp ước hòa bình Tilsit đã được kí kết để quân Phổ rửa nổi nhục nhã vì thất bại.[sửa] Nước Pháp những năm 1809-1812
[sửa] Chiến tranh kinh tế với nước Anh
Sau hiệp ước hòa bình Tilsit(1807), Napoléon thỏa thuận với Nga hoàng và tổ chức lại kinh tế những nơi mà ông chiếm đóng. Nhưng do không thể đánh thắng quân Anh bằng quân đội nên Napoléon quyết định làm cho nước Anh suy yếu bằng cách ngăn không cho tàu thuyền Anh tìm được thị trường tiêu thụ hành hóa ở châu Âu. Ý nghĩa của cuộc chiến tranh kinh tế này là bóp nghẹt nước Anh và không cho một chiếc tàu Anh nào được cập bến cho dù không phải tàu của các thương gia Anh quốc, vì thế các tàu bè mang cờ Anh đều bị phá hủy. Nhằm duy trì cuộc chiến tranh kinh tế, Napoléon thấy cần thiết phải kiểm soát các bờ biển châu Âu như Đức, Ý, Tây Ban Nha và Na Uy để chống buôn bán hàng lậu. Trước sự xâm lược của quân Pháp, dân chúng Tây Ban Nha và Áo đã đứng lên khởi nhưng tháng 7 năm 1810 quân Pháp đã đàn áp họ tàn bạo và đã dập tắt các cuộc khởi nghĩa đó.[sửa] Chiến dịch nước Nga
Nhận thấy Nga vẫn còn giao thương với Anh, năm 1812 Napoléon đã huy động khoảng 650.000 quân để chinh phục Đế chế Nga. Ở phía Nga đã gấp rút xây dựng được một đạo quân đông đảo khoảng 700.000 - 750.000 người nhưng trang bị tương đối thiếu thốn, chỉ khoảng 450.000 quân chính quy được trang bị súng, số còn lại là dân quân và kỵ binh Cossacks. Quân Pháp mau chóng chiếm được Moscow sau trận Borodino nhưng chỉ là một ngôi thành trống vắng, quân Nga đã rút lui để bảo toàn lực lượng, và thường xuyên tập kích quân Pháp. Napoléon dự định liên kết với một số nhóm nông dân chống đối nhưng không thành.
[sửa] Rút lui
Tháng 10 năm 1812, Napoléon buộc phải hạ lệnh rút quân khỏi Nga. Trên đường rút quân, quân Pháp bị quân Nga truy kích quyết liệt nên bị thiệt hại nặng nề. Khi ra khỏi lãnh thổ nuớc Nga, trong tay Napoléon chỉ còn 127.000 quân (nhưng do phải rải quân dọc đường để bảo đảm liên lạc nên con số thực tế chỉ khoảng 30.000).
[sửa] Nước Pháp những năm 1813-1814
Sau khi quân Pháp thất bại, trên toàn châu Âu các nước đã liên kết với nhau để chống lại Napoléon. Không khí chống Pháp nổi lên khắp nơi, năm 1814, liên quân Anh, Nga, Áo, Phổ, Thụy Điển và quân Pháp đánh nhau dữ dội trong trận Liên quốc gia tại Leipzig quân đội chư hầu đã làm phản, quay mũi súng bắn lại quân Pháp. Quân Pháp bại trận thiệt hơn 30.000 quân. Quân Pháp tuy thất bại nhưng Napoléon thêm một lần nữa chứng tỏ tài năng quân sự, dùng 50.000 quân của mình đánh bại 80.000 trong 230.000 quân liên minh.[sửa] Đế chế kết thúc
Các tướng lãnh châu Âu thấy rõ ràng không thắng được Napoléon về quân sự nên dùng chính trị đánh bại ông ta. Liên quân đã tấn công chiếm thủ đô Paris khi ông ta không cảnh giác. Đầu năm 1814, Napoléon buộc phải thoái vị và bị đày ra đảo Elba (một hòn đảo nhỏ ở ngoài khơi Italy). Triều đình phong kiến Bourbon của vua Louis XVIII, em vua Louis XVI[6] trở về nước Pháp, bắt đầu chiếm lại những đất đai đã bị mất trong cuộc cách mạng và là đức vua kế vị. Ngày 30 tháng 5 năm 1814, nước Pháp lấy lại đường biên giới. Tuy vậy nhân dân và binh lính Pháp luôn mong mỏi Napoléon trở về. Sau đó vua Louis XVIII mắc phải vô vàng khó khăn về chính trị và từ đó nước Pháp suy yếu dần và công nghiệp phát triển chậm hơn, trong khi đó nước Anh đã giàu lên gấp bội nhờ kinh tế phát triển.[sửa] Vương triều 100 ngày
Một buổi tối tháng 3 năm 1815 Napoléon từ đảo Elba bí mật trở về Lyon. Triều đình Bourbon phái nhiều quân đoàn đến đánh nhưng hết quân đoàn này đến quân đoàn khác hô to "Hoàng đế vạn tuế" rồi chạy theo Napoléon. Napoléon không tốn một viên đạn để trở lại ngôi vị hoàng đế Pháp. Tin tức Napoléon quay trở về khiến các nước châu Âu hốt hoảng, họ vội vàng liên minh với nhau kéo quân từ bốn phương tám hướng đổ về nước Pháp. Napoléon chỉ huy quân Pháp đánh bại nhiều cánh của liên quân tại Bỉ.
[sửa] Trận Waterloo
[sửa] Cái chết của Napoléon
Một lần nữa ông bị buộc thoái vị và đày ra đảo Saint-Helena trên Đại Tây Dương, nơi đây ông sống đến cuối đời (ông đã bị đầu độc bởi người thân cận của ông bằng thuỷ ngân[cần dẫn nguồn] mà thời bấy giờ người ta dùng để giết chết những con chuột).Vị hoàng đế Pháp một thời uy chấn châu Âu mất ngày 5 tháng 5 năm 1821, hưởng thọ 52 tuổi. Trước lúc trút hơi thở cuối cùng, ông đã nói:'Nước Pháp...Quân đội...Tiến lên.Đến năm 1840 chính phủ Pháp đưa di hài ông trở về Paris. Napoléon an nghỉ ở Viện Phế binh (Les Invalides).Một tài liệu khác gần đây nói rằng ông bị chết do ung thư dạ dày, chứ không phải là bị đầu độc[cần dẫn nguồn]
[sửa] Chiều cao của Napoléon
Không như mọi người vẫn nghĩ, Napoléon không thấp. Sau cái chết của ông vào năm 1821, họ đã đo được chiều cao của ông là 5 feet 2 inch theo đơn vị foot của Pháp, hay 5 feet 6,5 inch theo foot Anh (Imperial foot), có nghĩa là bằng 1,686 mét, và như vậy, chiều cao của ông còn hơn chiều cao trung bình của người Pháp ở thế kỷ 19. Có việc hiểu lầm rằng Napoléon thấp là do có người lại dùng đơn vị đo trên theo hệ thống đo của Anh, trong khi 1 inch của Pháp bằng 2,71 cm còn 1 inch của Anh thì bằng 2,54 cm. Thêm một lý do cho sự hiểu lầm này là Napoléon có biệt hiệu là là Le petit caporal, nhiều người sẽ nghĩ petit có nghĩa là "nhỏ", hoặc "lùn". Ông cũng thường xuyên bị che khuất bởi các lính bảo vệ xung quanh, những người mà thường cao từ 6 feet trở lên. (Thực ra là do sau khi tốt nghiệp trường quân sự ông có quân hàm không cao nên bị gọi là chàng lùn[cần dẫn nguồn]).[sửa] Chú thích
- ^ Theo cuốn 1001 nhân vật và sự kiện lịch sử thế giới của Ngọc Lê, trang 277
- ^ Theo cuốn Lịch sử thế giới, tài liệu nước ngoài do Bùi Đức Tịnh biên dịch, trang 260
- ^ Lowndes, Marie Adelaide Belloc (1943). Where Love And Friendship Dwelt, Macmillan.
- ^ Định lý NAPOLÉON
- ^ Ê. Tác-lê, Na-pô-lê-ông Bô-na-pác, Hà Nội, Nxb Quân đội nhân dân
- ^ Louis XVI là người đã bị hành hình trong cuộc Cách mạng Pháp (1789)
[sửa] Tham khảo
- Những bà mẹ của các danh nhân (Nguyễn Xuân Dương)
[sửa] Liên kết ngoài
 | Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và tài liệu về: |
- Hình ảnh về Napoléon (tiếng Pháp) hay Napoleon (tiếng Anh)
- Gia phả dòng họ Bonaparte
- Napoleon I Chronology in World History Database
- Sưu tập về Napoléon của William Henry Hoffman (Thư viện Đại học Brown)
- Napoléon, Quân đội và Binh pháp
- PBS Napoleon, tiểu sử chi tiết của Napoléon
Đang online
0 nhận xét:
Đăng nhận xét
» Cám ơn bạn đã ghé TiemNet.tk.
» Bạn có ý kiến thắc mắc hay bình luận gì về bài viết vui lòng viết nhận xét.
» Sử dụng Bộ Gõ Tiếng Việt Online này nếu máy chưa có sẵn bộ gõ.
» Bấm vào nút "Đăng ký qua email" bên dưới để theo dõi bài này